نگاهی به مکتب‌های فکری، فلسفی و عرفانی در جهان اسلام

عرفان و تصوف را میتوان به‌عنوان عشق به مطلق تعریف کرد؛ زیرا نیرویی که معرفت حقیقی را از زهد و ریاضت‏کشی محض جدا میسازد، همان عشق و محبت است.* تعریف و توصیف نسبتاً جامع و کامل از عرفان اسلامی، بدون توجه به پشتوانه فکری، فلسفی و کلامی آن، کار چندان درستی نیست. به همین دلیل می‌کوشیم مکتب‏های عرفانی و جریان‏های وابسته به‌ آن را به‌طور کامل معرفی کنیم.
در تحولات فکری فلسفی و عرفانی ایران با جریان‌هایی مانند مکتب فلسفی مشاء، مکتب اشراق و عرفان و مکتب فلسفی تلفیقی صدرایی روبه‌رو هستیم که اکنون به آنها می‌پردازیم.

نقدی بر مکتب تفکیک در مصاحبه با استاد وکیلی

حجت‌‌الاسلام والمسلمین محمدحسن وکیلی از استادان علوم فقه، اصول و فلسفه در حوزه علمیه مشهد است.
وی فعالیت‌های مختلفی در زمینه دفاع از فلسفه داشته است و کتابی در نقد مکتب تفکیک نوشته است که باعث شد به دیدار خصوصی با مقام معظم رهبری نائل شود. در گفتگوی مشروح فارس با وی، مطالب زیر بحث و بررسی شده است:

ده اصل روش مکتب تفکیک / شناخت و نقد مکتب تفکیک

*منبع مقاله: پورتال جامع علوم انسانی به نقل از پگاه حوزه 1386 شماره 222

**نویسنده:سید حسن اسلامی

***درج مقاله در وبلاگ به معنی تأیید یا رد محتوای آن و نیز موضع رسمی مدیر وبلاگ در باره مکتب تفکیک نمی باشد.

آنچه امروزه به نام مکتب تفکیک شناخته می شود، عنوانی است که برمدرسه معارفی خراسان نهاده شده و خوش جا افتاده است. مهم ترین ویژگی این مکتب تاکید آن بر جدایی راه های سه گانه دست یابی به معرفت ؛ یعنی وحی، عقل و کشف است. از نظر این مکتب، دین، فلسفه وعرفان، مسیرهای جداگانه ای طی می کنند و این تنها نقطه عزیمت آن است.

وحدت وجود چیست ؟

قبل از ورود در این بحث لازم است که بحثی کوتاه در مورد وجود و ماهیّت داشته باشیم ؛ ما وقتی با موجودات عالم مثل انسان و درخت و عقل و … مواجه می شویم دو حیثیّت یا دو جهت را در آنها ادراک می کنیم یکی هستی و بودن آنهاست و دیگری چگونه بودن یا به عبارتی چیستی آنها .

برای فهمیدن عرفان، تا چه اندازه فلسفه مشاء، اشراق، غرب، تحلیلی و متعالیه نیاز است؟

🌺 آیا باید از فلسفه به عرفان رسید؟ برای فهمیدن عرفان، تا چه اندازه فلسفه مشاء، اشراق، غرب، تحلیلی و متعالیه نیاز است؟

✅ فهم اصل عرفان اسلامی و مباحث مهم و اساسی آن، نیاز به فلسفه خواندن ندارد به شرطی که روشمند و با استاد مسلط و عارف خوانده شود.

عرفان در عرض فلسفه (مشاء، اشراق و غرب) و کلام قرار دارد و مبانی و اصول ویژه خود را دارد.

سلسله مراتب عالم را شرح دهید ؟ ایا اخرت از سنخ عالم عقل است؟

پرسش:
عالم عقل چیست؟ عقول مجرده چیست و چه تفاوتی با عالم عقل دارد؟ آیا قیامت از سنخ عالم عقل است؟ آیا در روایات به این عوالم اشاره شده است؟

مراتب عالم هستی از دید فلاسفه وعرفا؛ از ناسوت تا هاهوت

عرفا و فلاسفه مراتب عالم هستی را عالم ملک یا جهان مادى وجسمانى، عالم ملکوت یا جهان برزخى،عالم جبروت یا عالم فرشتگان مقرب،عالم لاهوت یا عالم اسماء و صفات الهى و عالم هاهوت یا ذات که همان مرحله غیب الغیوب ذات بارى تعالى دانسته اند.