آیا نفی خواطر با مراقبه تفاوت دارد؟ایا درست است که بدون ذکر ولی در دل یعنی توجه به حضور او در تمام اوقات نفی خواطر کرد؟
انچه در مورد این دو اصطلا ح قابل توجه میباشد اینست ؛ نفی خواطردرعرفان عملی یاسیر وسلوک کاربرد دارد ولی مشارطه ومراقبه ومحاسبه دربین علمای اخلاق درتذکیه نفوس بکار میرود.
عزیزا! تا بر این نردبان اعلا عروج کنی باش تا تو را از پلکان آن خبر دهند تا بر هر پایه که پای نهی آنجا نمانی و آهنگ پایه برتر داشته باشی:
آیت‌الله روح‌الله قرهی مدیر حوزه علمیه امام مهدی(عج) حکیمیه تهران در تازه‌ترین جلسه اخلاق خود به موضوع «مراقبه» با تکیه بر هیچ‌کس از خواطر نفسانی و شیطانی، در امان نیست، پرداخت که مشروح آن در ادامه می‌آید:
۱- شاگرد وقتی می تواند از محضر استاد خود دور شود که به مرحله عدم تفاوت حال در بعد مسافت رسیده باشد و این معنای دقیق را کاملاً درک کرده باشد.
پیر را بگزین که بی پیر این سفر *** هست بس پر آفت خوف و خطر
آن رهی که بارها تو رفته ای *** بی قلاوز اندر آن آشفته ای
پس رهی را که ندیدستی تو هیچ *** هین مرو تنها ز رهبر سر مپیچ
گر نباشد سایه او بر تو گول *** بس تو را سرگشته دارد بانگ غول
غولت از راه افکند اندر گزند *** از تو داهی تر در این ره بس بدند
از نُبی بشنو ظلال رهروان *** که چه شان کرد آن بلیس بد روان
صد هزاران ساله راه از جاده دور *** بردشان و کردشان ادبیر و عور
(مولوی، مثنوی)
ابوالفضل هاشمى سجزه ئى1
یکى از مسائل برجسته در عرفان اسلامى، نیاز سالک به مرشد به منظور راهنمایى و دستگیرى در سیر و سلوک است. سنّت اهل تصوف این گونه است که سالک، آداب سیر و سلوک خود را نزد استادى فرا گرفته و تحت توجه او سلوک مى نماید. این موضوع، موجب طرح رابطه مرشد و سالک، آداب مرید و مراد شده است. این موضوع بستر مناسب پیدایش آسیب هایى در مسیر عرفان و تصوف گردید و تا افراد شیاد در خانقاه ها با فریب دادن انسان هاى ساده دل، که قصد تهذیب نفس دارند را فریب دهند.
هدف این مقاله ضمن بررسى آیات و روایات، متون عرفانى و کلمات متصوفه، بیان ضرورت وجود استاد شایسته در مسائل معنوى است که وظیفه دارد سالک را در راه رسیدن به معرفت حق راهنمایى و دستگیرى کند. در این زمینه آسیب هایى وجود دارد که مهم ترین آن، سرسپردگى به نااهل است که موجب گمراهى از مسیر کمال مى شود. براى پیش گیرى از این آسیب، شناخت کامل استاد در انتخاب و تبعیت کردن از او لازم است. روش تحقیق تحلیلى ـ توصیفى است.
