بخش دوم و پایانی
اقسام استاد سلوکی
نفوس انسان در سیر استکمالی خویش محتاج به تربیت استاد است تا آنها را از حالت استعداد به فعلیت برساند و حُجُب ظلمانی و نورانی را در طی مقامات معنایی از سَر راه بردارد که رفع حجب، در ظلمانی به «ترک» و در نورانی به «درک» است.
بخش اول
چکیده
مقاله حاضر پیرامون نقش و ضرورت استاد سلوکی و راهنمای راه معنوی در طی مقامات عرفانی یا سیر و سلوک پژوهش و پردازش نموده است و استاد را به دو قسم الف) استاد خاص ب) استاد عام تقسیم نمود. پس از آن در خصوص شرایط علمی و عملی استاد و راهنما، ویژگی‌های مرید و شاگرد طریق الهی و فواید و محاسن داشتن استاد خبیر، فانی فی‌الله، مجتهد و فقیه در شریعت، مؤید از سوی خدا سبحان و عنایات انسان کامل معصوم(ع) بحث و بررسی کرده است.
بسمه تعالی
به یکی از دوستان صمیمی و یاران طریقت نوشته شده است.
تصدّقت شوم!
نظر به محّبت دیرینه که با شما و دوستان هم طریق خود دارم ، لازم دانستم اموری که در سلوک الی الله به نفع سالک است ، تذکّر دهم؛ در صورت مراعات ره صد ساله ، یک ساله طی شود ان شاالله.
۱- شاگرد وقتی می تواند از محضر استاد خود دور شود که به مرحله عدم تفاوت حال در بعد مسافت رسیده باشد و این معنای دقیق را کاملاً درک کرده باشد.
پیر را بگزین که بی پیر این سفر *** هست بس پر آفت خوف و خطر
آن رهی که بارها تو رفته ای *** بی قلاوز اندر آن آشفته ای
پس رهی را که ندیدستی تو هیچ *** هین مرو تنها ز رهبر سر مپیچ
گر نباشد سایه او بر تو گول *** بس تو را سرگشته دارد بانگ غول
غولت از راه افکند اندر گزند *** از تو داهی تر در این ره بس بدند
از نُبی بشنو ظلال رهروان *** که چه شان کرد آن بلیس بد روان
صد هزاران ساله راه از جاده دور *** بردشان و کردشان ادبیر و عور
(مولوی، مثنوی)
ابوالفضل هاشمى سجزه ئى1
یکى از مسائل برجسته در عرفان اسلامى، نیاز سالک به مرشد به منظور راهنمایى و دستگیرى در سیر و سلوک است. سنّت اهل تصوف این گونه است که سالک، آداب سیر و سلوک خود را نزد استادى فرا گرفته و تحت توجه او سلوک مى نماید. این موضوع، موجب طرح رابطه مرشد و سالک، آداب مرید و مراد شده است. این موضوع بستر مناسب پیدایش آسیب هایى در مسیر عرفان و تصوف گردید و تا افراد شیاد در خانقاه ها با فریب دادن انسان هاى ساده دل، که قصد تهذیب نفس دارند را فریب دهند.
هدف این مقاله ضمن بررسى آیات و روایات، متون عرفانى و کلمات متصوفه، بیان ضرورت وجود استاد شایسته در مسائل معنوى است که وظیفه دارد سالک را در راه رسیدن به معرفت حق راهنمایى و دستگیرى کند. در این زمینه آسیب هایى وجود دارد که مهم ترین آن، سرسپردگى به نااهل است که موجب گمراهى از مسیر کمال مى شود. براى پیش گیرى از این آسیب، شناخت کامل استاد در انتخاب و تبعیت کردن از او لازم است. روش تحقیق تحلیلى ـ توصیفى است.
