درآمدی بر تصوف و عرفان اسلامی - نوشته ویلیام چیتیک

کتاب درآمدی بر تصوف و عرفان اسلامی نوشته ویلیام چیتیک و ترجمه جلیل پروین مجموعه‌ای از مقالات اوست که طیف وسیعی از ابعاد مختلف تصوف و عرفان اسلامی از قبیل طریق و سنت تصوف، نفس انسانی، ذکر خداوند، عشق و سماع الهی را در بر می‌گیرد.

وقتی عرفان اسلامی را از زبان چیتیک می شنویم، گویی به دل نشین‌تر نجوا و نزدیک‌ترین قرائت انسان غربی از سنت عرفانی خود گوش فرا می‌دهیم. البته این امر بعید به نظر نمی‌رسد، زیرا او سالها در ایران، ادبیات فارسی خوانده و با فرهنگ، اندیشه و عرفان اسلامی ما به خوبی آشناست.

           

در سال‌های ایران، سخت‌کوشی و دقت او در این گونه مسائل مورد تشویق و اعجاب استاد جلال الدین آشتیانی بوده است. به گفته‌ی چیتیک، در دنیا کنونی تنها آوای دل نشین ذکر، از شرق الهی برمی‌خیزد وغربی که تنها روی به سوی دنیا دارد، ملعون است.

کتاب درآمدی بر تصوف و عرفان اسلامی نوشته ویلیام چیتیک و ترجمه جلیل پروین مجموعه‌ای از مقالات اوست که طیف وسیعی از ابعاد مختلف تصوف و عرفان اسلامی از قبیل طریق و سنت تصوف، نفس انسانی، ذکر خداوند، عشق و سماع الهی را در بر می‌گیرد.

در جهانی که آشفتگی و افسردگی بیداد می کند، عرفان‌های نوپدید و رازورزی‌های سطحی توانسته آرامشی کوتاه مدت به ارمغان بیاورد.

 نویسنده در این کتاب می‌خواهد با تکیه بر آموزه‌های عرفانی و بیانی ساده، مستدل و مستند به متون دینی، همراه با اشارات و کنایات متعدد، بر جایگاه و اهمیت شریعت صحه گذاشته، خاطر نشان کند که بدون وفا داری به شریعت و عمل به دستورات آن، نمی‌توان در طریق سیر و سلوک الهی قدم برداشت.

با این حال چیتیک در معنای ظاهری شریعت نمی‌ماند و سعی دارد از معانی ظاهری فراتر رود و به مسائل ژرف تری اشاره کند. به عنوان مثال «تزکیه» نفس با توجه به ریشه ی لغوی آن، کمتر به معنای تصفیه، پاک کردن و زدودن نفس از پلیدی‌هاست بلکه بیشتر به معنای ترفیع و پرورش آن است. به این معنا که با تزکیه نفس زمینه رشد و بالندگی آن آماده شده و انسان به سمت مراتب برتر هستی اوج می گیرد.

علاوه بر تأکید به معانی ژرف شریعت اسلامی، خواننده با نظریاتی از مولوی و ابن عربی نیز آشنا می‌شود.

این کتاب که مجموعه‌ای از مقالات است، به ناچار بخش‌های آن پیوستگی چندان خوبی ندارد و خواننده تنها با برخی نکات و موضوعات در عرفان اسلامی آشنا می‌شود.

این کتاب از سوی انتشارات حکمت به چاپ رسیده است.

************************************************************************

کتاب «درآمدی به تصوف» بر محور این پرسش اصلی شکل گرفته است که تصوف چیست. ویلیام چیتیک، مولف این اثر، بر آن است تا نشان دهد چگونه آموزه های بنیادین تصوف در شرایط مختلف در قالب های متنوعی پدیدار می شوند.
او با آسیب شناسی آثار موجود، بر این عقیده است که اطلاعات فراوانی که از راه آثار پیچیده آکادمیک از یک سو، و آثار جانب دارانه از سوی دیگر ارائه شده، گاه ابهامات مربوط به تصوف را ببیشتر کرده است.
از این رو تلاش می کند راه میانه ای در پیش گیرد و به سنت عظیم صوفیانه این مجال را بدهد تا خود از جانب خود سخن بگوید.

این کتاب از 10 بخش تشکیل شده است که به ترتیب عبارتند از:
1- راه صوفی
2- سنت صوفیان
3- نام و حقیقت
4- خودیاری
5- ذکر خداوند
6- راه عشق
7- رقص مدام
8- صور بهجت
9- هبوط آدم
10- تناقض نمایی حجاب