منابع دست اول عرفان اسلامی، مکتب خراسان

همان‌گونه که در یادداشت پیشین گفتیم، در همۀ رشته‌های معارف بشری، تعداد منابع دست اول بسیار اندک است و دیگر تحقیقات همه از درون همین منابع سر بر می‌آورند و خوب است که ما هم برای استفادۀ بهتر از اوقاتِ شریفِ خود، مستقیماً به سراغ همین منابع برویم و عمرِ عزیز را بر سرِ منابع دست دوم و دست سوم تلف نکنیم. درمورد عرفان اسلامی، مکتب خراسان نیز همین‌گونه است و تعداد منابعِ اصلی در این حوزه بسیار محدود است و کسی که این منابع را به دقتِ تمام بخواند و آنها را نیک بیاموزد، از بسیاری از کتاب‌ها و مقالات بی‌نیاز خواهد شد. نام‌های این منابع، به ترتیب تاریخی از این قرار است:

هنرِ کتاب نخواندن

در یکی از روزهای سال 1384 یا 1385، دکتر شفیعی کدکنی، در کلاس دورۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، در دانشگاه تهران، دو دستِ خود را به حالت تکبیرِ نماز، تا برابر گوش‌ها بالا آوردند و فرمودند: استاد بدیع الزمان فروزانفر یک روز، به همین حالت دستان‌شان را بالا آوردند و فرمودند:

«استادِ ما، ادیب، ده جلد کتاب خوانده بود».

از برای غم من سینه ی دنیا تنگ است

از برای غم من سینه ی دنیا تنگ است 
بهر این موج خروشان دل دریا تنگ است 
تا ز پیمانه ی چشمان تو سر مست شدم 
دیگر اندر نظرم دیدۀ مینا تنگ است 
بسکه دل در سر گیسوی تو آویخته است 
از برای دل آشفته ما جا تنگ است 
گفته بودی که به دیدار من آیی ز وفا 
فرصت از دست مده وقت تماشا تنگ است 
سر بدامان تو زین پس نهم و ناله کنم 
بهر نالیدن من دامن صحرا تنگ است 
مگر امروز به بالین من آیی که دگر 
عمر کوتاه مرا وعده فردا تنگ است 
خندۀ غنچه فرو مرد ز بیداد خزان 
چه توان کرد که چشم و دل دنیا تنگ است

 

بهادر یگانه