وصایای ششگانه پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی (ع)

کتاب المواعظ العددیّة :

قالَ النّبیُّ صلى الله علیه و آله :

یا علیُّ ، تُریدُ سِتَّمِائةِ ألفِ شاةٍ ، أو سِتَّمِائةِ ألفِ دینارٍ ، أو ستَّمِائةِ ألفِ کَلِمةٍ ؟

قالَ : یا رسولَ اللّه ِ ، سِتَّمِائةِ ألفِ کَلِمَةٍ . فقالَ صلى الله علیه و آله :

أَجمَعُ سِتَّمِائةِ ألفِ کَلِمَةٍ فی سِتِّ کَلِماتٍ ؛

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: اى على!

ششصد هزار گوسفند مى خواهى یا ششصد هزار دینار یا ششصد هزار جمله؟

عرض کرد: اى رسول خدا! ششصد هزار جمله. پیامبر فرمود: [آن ]ششصد هزار جمله را در شش جمله جمع (خلاصه) می کنم.

إذا رأیت النّاس یشتغلون بالفضائل فاشتغل أنت باتمام الفرائض: هر گاه دیدى مردم به مستحبّات اشتغال دارند تو به کامل ساختن واجبات بپرداز؛

و إذا رأیت النّاس یشتغلون بعمل الدّنیا فاشتغل انت بعمل الآخرة: و هر گاه دیدى مردم به کار دنیا مشغولند تو به کار آخرت مشغول شو؛

و إذا رأیت النّاس یشتغلون بعیوب النّاس فاشتغل‏ انت بعیوب نفسک: و هر گاه دیدى مردم به عیبهاى دیگران پرداخته‏اند تو به عیبهاى خود بپرداز؛

و إذا رایت النّاس یشتغلون بتزیین الدّنیا فاشتغل انت بتزیین الآخرة:  و هر گاه دیدى مردم به آراستن دنیا اشتغال دارند تو به آراستن آخرت مشغول شو؛

و إذا رأیت النّاس یشتغلون بکثرة العمل فاشتغل أنت بصفوة العمل: و هر گاه دیدى مردم به عمل فراوان مشغولند تو به عمل خالص بپرداز؛

و إذا رأیت النّاس یتوسّلون بالخلق فتوسّل أنت بالخالق[1]: و هر گاه دیدى مردم به خلق (خدا) توسّل مى‏جویند تو به خالق توسّل بجوى.

(همان روایت)به شکل دیگر:

قالَ النّبیُّ صلى الله علیه و آله : یا علیُّ ، تُریدُ سِتَّمِائةِ ألفِ شاةٍ ، أو سِتَّمِائةِ ألفِ دینارٍ ، أو ستَّمِائةِ ألفِ کَلِمةٍ ؟ قالَ : یا رسولَ اللّه ِ ، سِتَّمِائةِ ألفِ کَلِمَةٍ . فقالَ صلى الله علیه و آله : أَجمَعُ سِتَّمِائةِ ألفِ کَلِمَةٍ فی سِتِّ کَلِماتٍ ؛ یا علیُّ إذا رَأیتَ الناسَ یَشتَغِلُونَ بالفَضائلِ فاشتَغِلْ أنتَ بِإتمامِ الفَرائضِ ، و إذا رَأیتَ الناسَ یَشتَغِلُونَ بِعَمَلِ الدنیا فاشتَغِلْ أنتَ بعَمَلِ الآخِرَةِ ، و إذا رأیتَ الناسَ یَشتَغِلونَ بِعُیوبِ الناسِ فاشتَغِلْ أنتَ بِعُیوبِ نفسِکَ ، و إذا رَأیتَ الناسَ یَشتَغِلونَ بتَزیینِ الدنیا فاشتَغِلْ أنتَ بتَزیینِ الآخِرَةِ ، و إذا رَأیتَ الناسَ یَشتغِلونَ بکَثرَةِ العَمَلِ فاشتَغِلْ أنتَ بصَفوَةِ العَمَلِ ، و إذا رَأیتَ الناسَ یَتوسَّلُونَ بالخَلقِ فَتَوَسَّلْ أنتَ بالخالِقِ .

المواعظ العددیّة : پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: اى على! ششصد هزار گوسفند مى خواهى یا ششصد هزار دینار یا ششصد هزار جمله؟ عرض کرد: اى رسول خدا! ششصد هزار جمله. پیامبر فرمود: [آن ]ششصد هزار جمله را در شش جمله جمع (خلاصه) می کنم. اى على! هرگاه دیدى مردم به فضایل و مستحبات مى پردازند، تو به کامل کردن فرایض بپرداز و هرگاه دیدى مردم سرگرم کار دنیایند، تو سرگرم کار آخرت شو و هرگاه دیدى مردم به عیبهاى مردم مى پردازند، تو به عیبهاى خودت بپرداز و هرگاه دیدى مردم به آراستن دنیا مى پردازند، تو به آراستن آخرت بپرداز و هرگاه دیدى مردم به زیادى عمل مى پردازند، تو به خالص کردن عمل بپرداز و هرگاه دیدى مردم به خلق متوسّل مى شوند، تو به خالق متوسّل شو.