تنزیه و تشبیه خداوند/ تفاوت تشبیه کلامی و عرفانی

حجت‌الاسلام محمدحسن وکیلی پژوهشگر و منتقد مکتب تفکیک در این یادداشت، مطالب مطرح شده از سوی مهدی نصیری، منتقد فلسفه و عرفان را بررسی کرده است.

تشبیه و تنزیه از دیدگاه مولوی

عرفا به لحاظ سبک و شیوه بیان از مکاشفات و تجربه‏های عرفانی به دو گروه تقسیم می‏شوند: دسته اول آنهایی هستند که در تبیین کشف و شهود خویش، متاثر از بیان فلسفی و کلامی می‏باشند و به سلوک عقلی بیشتر توجه می‏کنند.

تشبیه و تنزیه

تشبیه و تنزیه ، دو اصطلاح در حدیث و کلام و عرفان اسلامی . تشبیه در لغت به معنای مانند کردن چیزی به چیزی و تنزیه به معنای دور کردن چیزی از چیزی است (زوزنی ، ج 2، ص 213ـ214). در اصطلاح ، همانند کردن خداوند در ذات یا صفات به مخلوقات و اِسناد صفات خلق به خالق را تشبیه ، و اعتقاد به تعالی خداوند از مخلوقات و سلب صفات خلق از خالق را تنزیه می گویند. تشبیه در موارد معدودتری به معنای اسناد صفات خالق به مخلوق و همانند دانستن ذات خدا با ذاتی غیر از او به کار رفته است .

تشبیه‌ و تنزیه‌ ، دو اصطلاح‌ در حدیث‌ و کلام‌ و عرفان‌ اسلامی‌

تشبیه‌ در لغت‌ به‌ معنای‌ مانند کردن‌ چیزی‌ به‌ چیزی‌ و تنزیه‌ به‌ معنای‌ دور کردن‌ چیزی‌ از چیزی‌ است‌ (زوزنی‌، ج‌ 2، ص‌ 213ـ214). در اصطلاح‌، همانند کردن‌ خداوند در ذات‌ یا صفات‌ به‌ مخلوقات‌ و اِسناد صفات‌ خلق‌ به‌ خالق‌ را تشبیه‌، و اعتقاد به‌ تعالی‌ خداوند از مخلوقات‌ و سلب‌ صفات‌ خلق‌ از خالق‌ را تنزیه‌ می‌گویند.

دانلود کتاب این برگ‌های پیر: مجموعه بیست اثر چاپ‌ناشده فارسی از قلمرو تصوف

این کتاب مشتمل بر بیست نگاشته فارسی دری که پیشینیان منطقه با ذهن و زبان عارفانه/ صوفیانه در گوشه و کنار دویره‌ها و خانگاه‌ها مکتوب کرده‌اند. از این مجموعه نه‌تنها می‌توان در زمینه گونه‌شناسی گونه‌های تاریخی زبان فارسی دری بهره‌مند شد. بلکه می‌تواند توانِ بلند زبان فارسی را در تصویرکردن نکته‌های اخلاقی و اجتماعی آموخت و هم دریافت که چگونه این توان بلند که از 500 هجری به سوی 1000 هجری و بعد از آن نیز می‌آید. به واقع این مجموعه نشان می‌دهد چگونه مفیدترین ذهنیت فکر و فرهنگ فارسی‌زبانان، با درکی نادرست، مضرترین ذهنیت آنان هم تلقی می‌تواند شد.

معرفی کتاب حجره خورشید - نوشته سودابه کریمی

در مقالات شمس تبریزی، تصحیح محمدعلی موحد کامل‌ترین و منقح‌ترین و مناسب‌ترین متنی است که در اختیار ما است. با این حال روشن است که همچنان راه برای ویرایش ها و خوانش‌های جدید گشوده است.

دانلود کتاب سکینه الصالحین

سکینة الصالحین (رساله‌ای است در عرفان عملی به زبان فارسی که به پیروی از توصیه‌های احیاء علوم الدین غزالی و با تأثیر از شیوۀ ابن عربی (رمزگرای حروف  واعداد و تأویل آیات) نوشته شده است. کتاب، یک مقدمه و چهار باب با این عناوین دارد: باب فی الاوایل و البدایات، باب فی الاواخر و النهایات، باب فی الموانع و الافات، در تبدیل اخلاق و این در حروف چهارم الله است.

وحدت وجود در عرفان اسلامی

نویسنده:رقیه ظفری

چکیده

 موضوع این نوشتار وحدت وجود در عرفان ابن‌عربی است. نویسنده پس از بیان معنای وحدت وجود از دیدگاه عرفا، گزارشی از نظریات مطرح دربارة وحدت وجود را ارائه کرده است.
در پایان نیز به برخی تمثیل‌های عرفا و فلاسفه در این مسئله اشاره شده است.

 اصل مقاله

تمثیل هایی برای تبیین وحدت شخصی وجود

نویسنده: استاد حجة الاسلام و المسلمین علی امینی نژاد

منبع: حکمت عرفانی؛ تحریری از درس‌های عرفان نظری استاد سید یدالله یزدان‌پناه ، صفحهٔ ۱۷۹ تا ۲۰۰

 

دیدگاه عرفا در وحدت شخصی حاوی دقت‌های فراوانی است که اندکی غفلت، انسان را از مقصود اصلی دور می‌سازد و چه بسا آدمی را در مسیر برداشت‌های بسیار نادرست از کلام عرفا قرار می‌دهد.از همین رو اهل عرفان برای انتقال مقصود خود از تمثیل‌های متعددی بهره برده‌اند که برخی از آن را در این نوشتار ملاحظه می‌کنید.