ولادت
حاج سید علی آقا قاضی فرزند حاج سید حسین
قاضی است. ایشان در سیزدهم ماه ذی الحجه الحرام سال ۱۲۸۲هـ.ق. از بطن دختر
حاج میرزا محسن قاضی، در تبریز متولد شد و او را علی نام نهادند، بعد از
بلوغ و رشد به تحصیل علوم ادبیه و دینیه مشغول گردید و مدتی در نزد پدر
بزرگوار خود و میرزا موسی تبریزی و میرزا محمد علی قراچه داغی درس خواند.
اختلاف قرائت برخی از ابیات شاعران و تلفظ دو یا چندگانه ای که که گاه یک فعل یا یک عبارت بر می تابد، سبب چندگونه شدن مفهوم یک بیت یا یک عبارت می شود و این امر اجتناب ناپذیر است. در این گونه موارد، غالبا رأی دانشوران نکته سنج و آگاه به معانی و تعابیر واژه ها و اصطلاحات می تواند راهگشای جویندگان حقیقت باشد.
ارکان بنیادین حکمت متعالیه
شاید مهمترین دستاورد فلسفی ملاصدرا، نظریه ی حرکت جوهری باشد. زیرا افزون بر آنکه نظریه ای ابداعی است، ملازم دیگر آرای اوست و وحدت وجود را که مستلزم فیض وجود است، توجیه می کند. بیشتر آرای ملاصدرا، هرچند با زبان خاص او بیان شده اند، از فیلسوفان پیش از او اخذ شده اند. اما نظریه ی حرکت جوهری، خاص خود ملاصدرا و از ابداعهای ارزشمند اندیشه ی فعّال و خلاق اوست. البته چنانکه در پایین تر خواهد آمد، کسان دیگری هم پیش از او به حرکت در جوهر قائل بوده اند، اما نظریه آنها چندان مشهور نبوده و کسی هم اطلاع گسترده ای نسبت به آنها نداشته است. از این روست که می گوییم ابداع ملاصدرا است، چرا که او آن را به خوبی پرورانده و به طور مستدل و دقیق در فلسفه جا انداخته است. در نظر ملاصدرا، این طور نیست که خداوند یک بار جهان را آفریده باشد و دیگر آن را به حال خود رها کرده باشد. بلکه فیض او، فیض اقدس و فیض مقدس، که اولی موجب آفرینش جهان علمی و دیگری موجب آفرینش جهان عینی شده اند، هرگز قطع شدنی نیست و دائماً استمرار دارد. پس جهان در همه حال همچنان در حال آفریده شدن است. به سخن دیگر در حال نوشدن است. این نظریه با حرکت جوهری قابل توضیح و توجیه است.
